تیتراسیون پتانسیومتری (Potentiometric Titration)

تیتراسیون پتانسیومتری [Potentiometric Titration]

عدد اسیدی کل [TAN]
(Acid Number of Petroleum Products by Potentiometric Titration)

عدد اسیدی (TAN):
این روش برای تعيين عدد اسيدی محصولات نفتی به وسيله تيتراسيون پتانسيومتری است و برای اندازه گيری اجزاء اسيدی يا بازی در محصولات نفتی و روغن های روانساز که در مخلوطی از تولوئن و ايزوپروپيل الکل تقريبا يا به طور کامل حل می شوند به کار ميرود. برای تعيين اسيدهایی که ثابت تفکيک آنها در آب بزرگتر از ^9-10 است کاربرد دارد. اسيدهایی که به شدت ضعیف هستند و ثابت تفکيک آنها در آب کوچکتر از _^9-10 است، با این استاندارد تداخل ندارند.

هدف و دامنه کاربرد:
این روش آزمون برای اندازه گیری ترکیبات اسیدی در فرآورده های نفتی و روانکار های محلول یا تقریبا محلول در مخلوط تولوئن و ایزوپروپیل الکل است. این روش آزمون برای نشان دادن تغییرات نسبی در روغنی که در طول استفاده تحت شرایط اکسیداسیون رخ می دهد، صرف نظر از رنگ و سایر خواص روغن حاصل، کاربرد دارد. عدد اسیدی، اندازه گیری مقدار ماده اسیدی موجود در روغن تحت شرایط آزمون است و به عنوان راهنما در کنترل کیفیت فرمول بندی روغن های روان کننده استفاده می شود.


خلاصه روش آزمون:
نمونه در مخلوطی از تولوئن و ایزوپروپانول حاوی مقدار کمی آب حل می شود و با روش پتانسیومتری با پتاس الکلی با استفاده از الکترود شناساگر شیشه ای و الکترود مرجع یا الکترود ترکیبی تیتر می شود. خوانش های مربوط به اندازه گیری به صورت دستی یا خودکار در مقابل حجم های محلول تیتراسیون رسم می شود و نقطه پایانی از تغییرات شدید در منحنی تیتراسیون بدست می آید. عدد اسیدی بصورت میلی گرم پتاس بر گرم نمونه محاسبه می شود.


❓عدد اسیدی در روانکارها را توضیح دهید؟

⚠️ در روغن های جدید و کارکرده ترکیباتی که ممکن است مشخصات اسیدی داشته باشند شامل اسیدهای آلی غیر و آلی، استرها، ترکیبات فنلی، لاکتون ها، رزین ها، نمک های فلزات سنگین، نمک های آمونیاک و سایر ترکیبات بازی ضعیف، نمک های اسیدی اسیدهای با پایه بازی و افزودنی هایی مثل بازدارنده ها و شوینده ها می باشد.
این آزمون برای نشان دادن تغییرات نسبی در روغنی که در طول استفاده تحت شرایط اکسیداسیون رخ می دهد، صرف نظر از رنگ و سایر خواص روغن حاصل کاربرد دارد.
عدد اسیدی اندازه گیری مقدار ماده اسیدی موجود در روغن تحت شرایط آزمون است. عدد اسیدی به عنوان یک راهنما در کنترل کیفیت فرمول بندی روغن های روان کننده استفاده می شود.
تعریف عدد اسیدی؛ مقدار باز (که بر حسب میلی گرم کلرید پتاسیم بر گرم نمونه بیان می شود) مورد نیاز برای تیتر کردن پتانسیومتری آزمونه در یک حلال مشخص از خوانش اندازه گیری اولیه آن تا خوانش اندازه گیری متناسب با مقدار بدست آمده با یک محلول بافر اسیدی غیر آبی تازه تهیه شده یا نقطه عطف تعریف شده در استاندارد مشخص شده است.

📋 استاندارد ملی ایران بشماره INSO 18030 (استاندارد روش آزمون عدد خنثی سازی با تیتراسیون پتانسیومتری)

دریافت استاندارد:
https://b2n.ir/w90160

📋 استاندارد بین المللی ASTM D664

مشاهده استاندارد:
https://www.astm.org/Standards/D664

آزمون عدد قلیایی کل [TBN]
(Base Number of Petroleum Products by Potentiometric Perchloric Acid Titration)

هدف و دامنه کاربرد:
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین روشی برای اندازه گیری ترکیبات قلیائی در فرآورده های نفتی به روش تیتراسیون پتانسیومتری با استفاده از پرکلریک اسید در استیک اسید خالص است. این استاندارد، برای ترکیبات دارای خواص قلیائی شامل، باز های آلی و معدنی، آمین ها، املاح اسید های ضعیف، املاح قلیائی بازهای چند ظرفیتی و املاح فلزات سنگین کاربرد دارد.


خلاصه روش آزمون:
نمونه در مخلوط بدون آبی از تولوئن، استیک اسید خالص و استن حل شده و به روش پتانسیومتری با محلول استاندارد پرکلریک اسید در استیک اسید خالص تیتر می شود. برای این کار از الکترود ترکیبی شیشه pH-Ag/AgCl استفاده می شود. منحنی تغییرات پتانسیل برحسب حجم محلول تیتراسیون رسم می شود و نقطه پایان تیتراسیون، آخرین نقطه عطف در منحنی است. در نهایت عدد بازی برحسب میلی گرم پتاس بر گرم نمونه محاسبه می شود.


❓عدد قلیایی چیست و دامنه مقادیر آن برای فرآورده های مختلف را توضیح دهید؟

⚠️ عدد قلیایی مقدار پرکلریک اسیدی است که بر حسب هم ارز میلی گرم های پتاسیم هیدروکسید بیان می شود که برای تیتراسیون یک گرم نمونه حل شده در حلال مشخص تا نقطه عطف مشخص منحنی بدست آید.
این آنالیز، اندازه گیری ترکیبات قلیایی در فرآورده های نفتی به روش تیتراسیون پتانسیومتری با استفاده از پرکلریک اسید در استیک اسید خالص است. برای ترکیبات دارای خواص قلیایی شامل بازهای آلی و معدنی، آمین ها، املاح اسیدی ضعیف (مثل صابون ها) و املاح فلزات سنگین کاربرد دارد.

همچنین دامنه مقادیر عدد قلیایی برای فرآورده های مختلف به شرح ذیل می باشد:
- روغن های کار نکرده: اعداد قلیایی از 3 تا 45
- مواد افزودنی: اعداد قلیایی از 5 تا 45
- روغن های کارکرده: اعداد قلیایی از 3 تا 30

📌 نکات آزمون عدد قلیایی کل (TBN):

هدف از این آزمون، تعیین روشی برای اندازه گیری ترکیبات قلیایی در فرآورده های نفتی به روش تیتراسیون پتانسیومتری می باشد.

نکاتی که باید در این آزمون رعایت کرد:

- بورت دستگاه باید با تیترانت HCLO₄   0.1 mol/L پر شود.
- حلال شامل  100 سی سی استون + 300 سی سی اسید استیک + 600 سی سی تولوئن می باشد. 
- در ابتدای آزمون اجازه دهید نمونه چند دقیقه هم بخورد تا نمونه همگن و یکنواخت شود.
- در صورت لزوم نمونه های کار کرده را تا 60 درجه سلسیوس گرم کنید و از صافی عبور دهید.
- بعد از هر تیتراسیون، ابتدا الکترودها را با حلال مشخص شده در استاندارد شسته  و نگذارید که به مواد روغنی آلوده آغشته شده باشد.
- الکترود را در محلول الکترولیتی که برای پر نمودن آن استفاده شده، نگهداری نمایید. در طول انبارش، درپوش قسمت پرکردن الکترود را بسته نگه دارید.
- سطح محلول الکترولیت درون الکترود باید بالاتر از سطح محلول در بشر تیتراسیون قرار گیرد.

❓ اندازه گیری عدد قلیایی کل (TBN) را توضیح دهید؟

⚠️ این روش آزمون، یک نوع تیتراسیون پتانسیومتری است. در تیتراسیون پتانسیومتری تشخیص نقطه پایانی با توجه به اختلاف پتانسیل بین زوج الکترود صورت می گیرد.
حلال مورد استفاده در این روش، حلالی با نسبت 6 : 3 : 1  از تولوئن : اسید استیک : استون می باشد.
تیترانت مورد استفاده نیز پرکلریک اسید در اسید استیک خالص می باشد.
در پایان واکنش، حجم پر کلریک اسید مصرف شده بدست می آید و با استفاده از روابط ذیل می توان عدد قلیایی را بر حسب میلی گرم KOH بر گرم نمونه بدست آورد:

TBN= 56.1 * CV / m

56.1 = جرم مولی KOH بر حسب میلی گرم بر میلی مول
C = غلظت پرکلریک اسید بر حسب مول بر لیتر
V = حجم پرکلریک اسید مصرف شده بر حسب میلی لیتر
m = وزن نمونه بر حسب گرم


📋 استاندارد ملی ایران به شماره INSO 2772 (استاندارد روش آزمون عدد قلیایی با تیتراسیون پتانسیومتری)

دریافت استاندارد:
https://b2n.ir/h83179

📋 استاندارد بین المللی ASTM D2896

مشاهده استاندارد:
https://www.astm.org/Standards/D2896 

اندازه گیری گوگرد [تیول مرکاپتان]
Test Method for (Thiol Mercaptan) Sulfur in Gasoline, Kerosine, Aviation Turbine, and Distillate Fuels Potentiometric Method

هدف و دامنه کاربرد:
هدف از تدوین این استاندارد، تعیین روشی برای اندازه گیری گوگرد مرکاپتان در بنزین، نفت سفید، سوخت های توربین هواپیما سوخت های حاصل از تقطیر حاوی 0/0003 تا 0/01 درصد جرمی گوگرد مرکاپتان می باشد. ترکیبات آلی گوگردی مانند سولفید ها، دی سولفید ها و تیوفن ها مزاحمتی ندارند. گوگرد عنصری در مقادیر کمتر از 0/0005 درصد جرمی مزاحمتی ندارد. هیدروژن سولفید در صورتی که حذف نشود، مزاحمت ایجاد می کند.گوگرد مرکاپتان بوی نامطبوع و اثری ناسازگار با الاستومرهای سیستم سوخت دارد و برای اجزای سیستم سوخت خورنده است.

خلاصه روش آزمون:
نمونه عاری از هیدروژن سولفید در حلال تیتراسیون سدیم استات الکلی حل می شود و به صورت پتاسیومتری با استفاده از پتانسیل بین الکترود مرجع شیشه ای و الکترود شناساگر نقره / نقره سولفید به عنوان شناساگر با محلول نقره نیترات تیتر می شود. گوگرد مرکاپتان تحت این شرایط به صورت نقره مرکاپتید رسوب کرده و نقطه پایانی تیتراسیون با تغییر بزرگی در پتانسیل سل مشخص می شود.

📋 استاندارد ملی ایران به شماره INSO 9379 (استاندارد روش آزمون اندازه گیری گوگرد [تیول مرکاپتان] در بنزین، نفت سفید، سوخت های حاصل از تقطیر و توربین های هواپیما با تیتراسیون پتانسیومتری)

دریافت استاندارد:
https://b2n.ir/t97918

📋 استاندارد بین المللی ASTM D3227

مشاهده استاندارد:
https://www.astm.org/Standards/D3227 

[تمام مطالب مرتبط با تیتراسیون پتانسیومتری (Potentiometric Titration) در این صفحه بروزرسانی خواهد شد]